Policia dhe shërbimet e inteligjencës në Serbi po përdorin produkte të avancuara të mjekësisë ligjore dhe mjete spiunazhi të panjohura më parë për të vëzhguar ilegalisht gazetarë, aktivistë mjedisorë dhe aktivistë të të drejtave civile, sipas një raporti të Amnesty International.
Raporti tregon se si produktet celulare nga firma izraelite Cellebrite përdoren për të zhbllokuar dhe nxjerrë të dhëna nga pajisjet celulare të individëve, të cilët janë duke u infektuar me një sistem të ri spiunazhi Android, NoviSpy.
Autoritetet serbe po përdorin “teknologjinë e mbikëqyrjes dhe taktikat e represionit dixhital si instrumente të kontrollit dhe represionit më të gjerë shtetëror të drejtuar kundër shoqërisë civile”, sipas Dinushka Dissanayake nga Amnesty International , autore e raportit.
Dissanayake, zëvendësdrejtore rajonale e Amnesty për Evropën , tha se raporti tregon se si produktet Cellebrite, të përdorura nga policia dhe shërbimet e inteligjencës në mbarë botën, mund të paraqesin “një rrezik të madh” për aktivistët e të drejtave “kur përdoren jashtë kontrollit të rreptë ligjor”.
Mjetet e Cellebrite për agjencitë e zbatimit të ligjit dhe entitetet qeveritare lejojnë që të dhënat të nxirren nga një sërë pajisjesh, duke përfshirë telefonat celularë të fundit Android dhe iPhone, dhe mund t’i zhbllokojnë ato pa qasje në fjalëkalimin e pajisjes.
NoviSpy, ndonëse teknikisht më pak i avancuar sesa Pegasus, ende i lejon autoritetet serbe të kapin të dhëna personale të ndjeshme nga një telefon i synuar dhe lejon që mikrofoni ose kamera e një telefoni të ndizet nga distanca.
Raporti dokumenton se si autoritetet serbe përdorën produktet Cellebrite për të mundësuar infektimet me NoviSpy të telefonave celularë të gazetarëve dhe aktivistëve, duke përfshirë – të paktën dy raste – gjatë intervistave të policisë.
Një gazetar investigativ serb, Slaviša Milanov, u arrestua për pak kohë nga policia në shkurt të këtij viti me pretekstin e një testi të drejtimit të mjetit në gjendje të dehur. Telefoni i tij Android ishte fikur kur e dorëzoi dhe nuk iu kërkua kurrë kodkalimi.
Pas lirimit të tij, Slavisha vuri re se telefoni i tij, i lënë në recepsionin e stacionit policor, dukej se ishte i manipuluar dhe të dhënat e tij ishin të fikur. Analiza nga laboratori i Amnesty tregoi se një produkt Cellebrite e kishte zhbllokuar dhe NoviSpy ishte instaluar.
Gjithashtu u gjetën prova mjeko-ligjore që tregonin se produktet Cellebrite ishin përdorur për të zhbllokuar një telefon që i përkiste aktivistit mjedisor Nikola Ristiq, i cili më pas u infektua gjithashtu me NoviSpy.
