Godina qendrore e kompleksit spitalor në Elbasan nga ana arkitektonike më duket një xhevahir. Në katin e dytë ka një ballkon që të bën të ëndërrosh. Duhet të ketë qenë kohë përpara pikë panoramike nga e sodisje gjithë qytetin, më tërhiqte shumë kur isha fëmijë dhe më pas kur e kam vizituar për hallet e kësaj jete. Duhet të jetë për rrjedhojë shumë çlodhës për të sëmurët. Më duket se është i vetmi spital me arkitekturë të posaçme dhe të tjerët shtesa dhe godina të rëndomta dhe pa përkujdesje arkitekturore.
Në katin përdhes të kësaj godine, nga ana e majtë, ka 10 dhoma për të sëmurë, shto këtu edhe dhomat për infermierët, kryeinfermierin dhe dhomat për mjekët. Në çdo dhomë ka 4 shtretër. Pra, në parim spitali nga ajo anë mund të bujtë 40 të sëmurë njëherësh. Dhe ka vetëm një dhomë për tualetin. Kjo WC është në një kthinë të ndarë më dysh, e para për burrat e sëmurë, vizitorët burra dhe me gjasë personelin burrë dhe dhoma tjetër për gratë. Kohë përpara kisha shtruar hallën në këtë pjesë të spitalit. E shoqërova një ditë e natë të plotë. Ishte e sëmurë me probleme të zemrës. Kur e shoqërova në banjë, ca nga pesha, ca nga pamundësia fizike, m’u rrëzua. E kuptoni vetë pse. Banja është e stilit të vjetër (alla turka, thotë populli). Ndërkohë, përpara se ta shoqëroja për në banjë, duhet të prisja sa banja të lirohej. Ishte një përvojë e vështirë për mua. E sëmura s’kishte gojë ato ditë. Kohët e fundit u shtrua në spital e ëma e një shoqes sime. Qëndroi gjatë. E pyeta: “Hë, a i kishin rregulluar ato banja në spital?”. Ajo më tha se ishte po ajo gjendje dhe se edhe nëna e saj ishte rrëzuar në banjë. Stafi mjekësor ia ka dalë të gjejë një zgjidhje provizore, dhe është kjo karrige druri e sharruar në mes të saj. Ju shihni në foto pikërisht banjën e grave.
Tani, edhe mund të kisha heshtur, por po më dukej çnjerëzore heshtja. Sepse ndiej se shqiptarët nuk flasin kurrë për banjat e tyre në institucionet publike. Në parim, mendoj se thuajse të gjithë shqiptarët mendojnë se banjat duhet të jenë vendi më i fëlliqur, më çnjerëzor, më mundues, më torturues për njeriun. Dhe askujt nuk i bën përshtypje. Ti hyn e del shumë shpejt, apo jo? Askush nuk kërkon higjienë, “kushte”, siç thonë shpesh njerëzit. Një banjë e tillë si e godinës më të bukur të kompleksit spitalor, i bën të sëmurët të mendojnë se kanë faj që janë sëmurë dhe se e meritojnë t’i kenë ato kushte. Ndaj, qepe, hesht dhe shërohu ose vdis.
Ndërsa po dilja sot nga banja e spitalit, ku kisha hyrë vetëm për të fotografuar, një zonjë vizitore (se ishte e shëndetshme dhe e veshur me ngjyra) më pyeti: “A ishin të pastra?”. Po, po, iu përgjigjja unë. Dhe kuptova që për njerëzit e thjeshtë, vetëm ky ishte “kushti” që kërkojnë për banjat, të paktën të kenë ujë të rrjedhshëm. Dhe këtë kusht spitali ua ka siguruar. Zhurma e ujit që rrjedh nga çezmat e banjave nuk pushon ditë e natë aty.
