Në Rumani, një ngjarje historike shënon politikën evropiane: Petre-Florin Manole, 41 vjeç, është qytetari i parë rom që mban një pozicion të lartë ministror në një vend të Bashkimit Evropian.
I emëruar Ministër i Punës, Familjes, Rinisë dhe Solidaritetit Social në qeverinë e udhëhequr nga liberali Ilie Bolojan, Manole përfaqëson një simbol të ndryshimit për një komunitet historikisht të margjinalizuar. Emërimi i tij shënon një hap përpara në një vend ku popullsia rome përballet me papunësi dhe diskriminim.
I lindur në Slobozia, në rajonin e Muntenias të shënuar nga deindustrializimi postkomunist, Manole u rrit në një familje të përbërë nga një baba punëtor dhe një nënë rrobaqepëse. Që në moshë të re, ai e kuptoi se arsimi ishte çelësi për të kapërcyer barrierat e vendosura nga etnia e tij. Gjatë shkollës, një mësues e lavdëroi për inteligjencën e tij, por shtoi me përçmim: “Është për të ardhur keq që je rom”.
“E vetmja gjë për të cilën mendoja ishte studimi dhe mbijetesa ndaj diskriminimit që ende prek popullin rom sot”, shtoi ai, duke reflektuar mbi atë periudhë. I shtyrë nga ky realitet, Manole fitoi një diplomë në Histori nga Universiteti i Bukureshtit, duke u thelluar në origjinën e popullit rom, të cilët mbërritën në Rumani në shekullin e 14-të si skllevër, një gjendje që ata e duruan deri në vitin 1856. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, mbi 10,000 romë u shfarosën nga regjimi fashist rumun, një aleat i Gjermanisë naziste. Këto ngjarje formësuan angazhimin e tij, duke e çuar atë të punonte me OJQ-të rome dhe Institutin Kombëtar Elie Wiesel për Studimet e Holokaustit, përpara se të hynte në politikë me Partinë Social Demokratike (PSD).
Një ministër në një krizë
Emërimi i Manoles vjen në një kohë paqëndrueshmërie të madhe për Rumaninë. Pas zgjedhjeve presidenciale të nëntorit të kaluar, të cilat u anuluan për shkak të ndërhyrjes së dyshuar ruse, koalicioni i qendrës së djathtë i Nicusor Dan mundi ultranacionalistin George Simion më 18 maj 2025.
Manole, si ministër, menaxhon sfida komplekse: papunësia e romëve tejkalon 50%, krahasuar me 5.7% në nivel kombëtar, dhe ministria e tij duhet të sigurojë qëndrueshmërinë e pensioneve dhe mbështetjen për grupet më vulnerabël. “Ne kemi nevojë për politika publike që të inkurajojnë hapjen ndaj tregut të punës”, theksoi ai, duke propozuar një program prej 800 milionë eurosh për të përmirësuar aksesin në punësim në 2,000 komunitete rurale, pavarësisht nga përkatësia etnike. Qëllimi është rritja e të ardhurave të punëtorëve, mbështetja e bizneseve, rritja e të ardhurave tatimore dhe sigurimi i pensioneve të denja.
Një simbol për komunitetin rom
Emërimi i Manoles u prit me entuziazëm nga aktivistët dhe qytetarët. “Ky është personi i parë që e pranon hapur identitetin e tij si rom që mban një pozicion kaq jashtëzakonisht të rëndësishëm “, tha Ciprian Necula, një sociolog rom, duke theksuar rëndësinë e një politikani që e pohon hapur identitetin e tij. Sipas regjistrimit të vitit 2021, në Rumani jetojnë 569,477 romë nga një popullsi prej 19.1 milionë banorësh, por OJQ-të vlerësojnë se shifra aktuale është tre herë më e lartë.
Catalina Olteanu e Këshillit Kombëtar Kundër Diskriminimit shtoi: “Fakti që Manole u emërua është një hap i rëndësishëm për shoqërinë në tërësi, veçanërisht për pakicën rome. Por ai u emërua për aftësitë dhe aftësitë e tij politike, jo sepse është rom.” Megjithatë, Olteanu paralajmëron se çdo dështim mund të shfrytëzohet, duke ia atribuar vështirësitë etnisë së tij. Manole, i vetëdijshëm për pritjet, e përshkruan veten si një kërkues konsensusi, i përkushtuar për të ndërtuar ura. “Nuk fillova ta kuptoja se çfarë do të thoshte emërimi im derisa mora urime nga njerëz me të cilët kisha punuar në OJQ-të që mbështesnin popullin rom, ose nga të huaj që ishin krenarë për atë që kisha arritur”, tha ai.
Një hap drejt përfshirjes
Karriera e Manole-s, nga këshilltar bashkiak në deputet në vitin 2016, dhe së fundmi në Sekretar Shteti nën Zëvendëskryeministrin Sorin Grindeanu, është shënuar nga sulme etnike, shpesh të fshehura. “Ajo që më lëndoi më shumë gjatë karrierës sime politike ishte kur kundërshtarët në debatet televizive më sulmuan pas shpine pasi u mbaruan argumentet; linja e tyre e fundit e sulmit ishte çështja etnike, edhe pse nuk ma thanë kurrë ballë për ballë”, rrëfeu ai. Sot, roli i tij ministror përfaqëson një pikë kthese për Rumaninë dhe për Evropën, ku vetëm Maqedonia e Veriut kishte emëruar më parë një rom në një detyrë të lartë, megjithëse me një funksion simbolik.
