Udhëzimi i ndryshuar i ministrit të Financave “Për vlerësimin e mallrave për qëllime doganore”, tashmë në fuqi me botimin në Fletoren Zyrtare, tregon një rritje të ndjeshme të çmimeve referuese për zhdoganimin e automjeteve, duke shënuar një shtrëngim të qartë të politikës së vlerësimit doganor në këtë sektor. Nëse në udhëzimin e vitit 2018 theksi ishte te përdorimi i buletineve tradicionale dhe vendosja e pragjeve relativisht të ulëta minimale, udhëzimi i ri jo vetëm që zgjeron burimet e referencës, por edhe rrit në mënyrë të drejtpërdrejtë bazën mbi të cilën llogariten detyrimet doganore.
Për autoveturat, rritja e çmimeve minimale është e dukshme në të gjitha kategoritë e cilindratës.
Në udhëzimin e vitit 2018, për automjetet deri në 1400 cc vlera minimale e zhdoganimit ishte 130 mijë lekë, ndërsa me udhëzimin e ri kjo vlerë rritet në 162.5 mijë lekë, ose rreth 25% më shumë. Për kategorinë mbi 1400–1900 cc, pragu minimal kalon nga 200 mijë lekë në 250 mijë lekë, duke reflektuar sërish një rritje prej rreth 25%. E njëjta logjikë vijon edhe për cilindratat më të larta: nga 325 mijë lekë në 406 mijë lekë për segmentin 1900–2500 cc, nga 400 mijë lekë në 500 mijë lekë për 2500–3000 cc, nga 500 mijë lekë në 625 mijë lekë për 3000–4500 cc dhe nga 800 mijë lekë në 1 milion lekë për automjetet mbi 4500 cc.
Në të gjitha rastet, rritja është konsistente dhe tregon një indeksim të qartë të vlerave minimale, në përputhje me çmimet aktuale të tregut.
E njëjta tendencë vërehet edhe për kamionçinat, furgonët dhe kamionët.
Në udhëzimin e vitit 2018, për mjetet deri në 1.5 tonë pragu minimal ishte 400 mijë lekë, ndërsa udhëzimi i ri e çon këtë vlerë në 500 mijë lekë. Për segmentin 1.5–3.5 tonë, vlera minimale rritet nga 600 mijë lekë në 750 mijë lekë, ndërsa për mjetet 3.5–10 tonë nga 850 mijë lekë në rreth 1.06 milion lekë.
Për kamionët 10–15 tonë, pragu rritet nga 1 milion lekë në 1.25 milion lekë dhe për ata mbi 15 tonë nga 1.2 milion lekë në 1.5 milion lekë. Edhe këtu, rritjet janë të konsiderueshme dhe në disa raste i afrohen ose tejkalojnë nivelin 25%.
Në terma praktikë, kjo do të thotë se zhdoganimi i automjeteve, veçanërisht i atyre të përdorura dhe me vit prodhimi më të hershëm, bëhet mbi baza më të larta vlerësimi krahasuar me udhëzimin e vitit 2018. Ndërsa më parë ekzistonte një hapësirë më e madhe për deklarime pranë kufijve minimalë, udhëzimi i ri e ngushton ndjeshëm këtë hapësirë, duke e afruar vlerën doganore me çmimet reale të tregjeve evropiane.
Në këtë mënyrë, rritja e çmimeve të zhdoganimit nuk është thjesht nominale, por përfaqëson një ndryshim të qartë të filozofisë së vlerësimit, me synim forcimin e kontrollit fiskal dhe uljen e nënvlerësimit në importin e automjeteve.
